Hãy tưởng tượng một tình huống như này: Một ngày, vợ gọi điện cho bạn về việc gia đình cần sự giúp đỡ ngay lập tức, không thể trì hoãn được. Bạn sẽ làm gì? Bước 1: Đặt ngay vé máy bay. Bước 2: Sắp xếp gọn gàng quần áo, đồ dùng cá nhân. Bước 3: Thu dọn toàn bộ các thiết bị tai nghe, sạc điện thoại, cáp và các phụ kiện. Bước 4: Nhặt chiếc laptop gần nhất và đưa vào ba lô để chuẩn bị rời sân bay về nhà.Đó là tình huống thực tế mà tôi đã trải qua ngay sau kỳ nghỉ lễ 30/4, 1/5. Và chiếc laptop gần tôi nhất là Asus Zenbook 14X OLED. Trong hai tuần tiếp theo từ khi tôi trở về Hà Nội vào ngày 3/5, đó là công cụ làm việc duy nhất của tôi, thậm chí cả con chuột tôi cũng quên mang về, vì lý do vội vã. Từ việc đọc tin tức, viết, chỉnh sửa ảnh đến mọi thứ liên quan đến giải trí, tôi đều phụ thuộc vào chiếc máy tính này với màn hình 14 inch. Ban ngày làm việc, tối xem YouTube và lướt mạng xã hội để nhắn tin với bạn bè.
Nói một cách ngắn gọn, nếu phải chọn một chiếc ultrabook chạy Windows để làm việc trong thời gian dài, tôi sẽ không chọn chiếc này. Chính xác hơn, tôi sẽ chọn mẫu Zenbook 14X OLED có mã UM5401 với 16GB RAM và màn hình 4K, hoặc tôi sẽ đợi cho đến khi thế hệ Zenbook tiếp theo ra mắt vào cuối năm nay. Tuy nhiên, việc này không có nghĩa là chiếc UM5401 mà tôi đã sử dụng là một chiếc laptop tồi. Ngược lại, Asus đã giải quyết được rất nhiều vấn đề còn tồn đọng trong phiên bản trước đó, phiên bản trang bị chip Intel, có tên mã UX325, với màn hình 13 inch.
Màn hình
Tuy nhiên, thực tế cho thấy điều đó không thực sự thích hợp. Hãy bỏ qua những thông số kỹ thuật ấn tượng của màn hình này như độ phân giải 2880x1800 tỷ lệ 16:10 và tần số quét có thể điều chỉnh từ 60 đến 90 Hz, vì chúng ta sẽ thảo luận về điều này ngay sau đây. Lời khuyên của tôi là, trừ khi bạn là một người muốn vẽ hoặc viết trên màn hình của laptop, như một content creator chẳng hạn, thì hãy tránh phiên bản màn hình cảm ứng và chọn bản màn hình thông thường thay vì vậy.
Lý do có thể là vì bề mặt nhận diện cảm ứng, khi nhìn vào màn hình OLED của máy tính, đặc biệt là trong các tình huống mà màu trắng chiếm diện tích lớn, bạn có thể nhận thấy màn hình có vẻ như bị sạn kiểu bàn cờ. Các vết sạn này có hình dạng đều và rõ ràng, khiến cho việc nhìn vào lâu hoặc thoáng qua cũng không thoải mái, vì chúng rất dễ nhận biết. Ban đầu, tôi nghĩ rằng 'công nghệ OLED chắc là có vấn đề', nhưng thực tế lại không phải như vậy. Tôi đã thử nghiệm một chiếc UM5401 không có màn hình cảm ứng từ một cửa hàng máy tính do một người quen làm việc ở đó, và tình trạng này hoàn toàn không xuất hiện. Điều này là một khía cạnh cần xem xét nếu bạn định chọn chiếc máy này cho công việc và cuộc sống của mình.
Ở một khía cạnh khác, tôi muốn khen ngợi Asus khi màn hình có thể đạt độ sáng cao và tần số quét lên đến 90Hz mà vẫn giữ được thời lượng pin ổn định, mặc dù các màn hình OLED thường tiêu tốn năng lượng hơn so với LCD LED truyền thống. Một điểm mạnh khác của Asus là khả năng tắt hoàn toàn chế độ hiển thị HDR khi máy hoạt động trên pin mà không cắm sạc. Chức năng này không thể được điều chỉnh trong Windows và chỉ kích hoạt khi cắm sạc.
Khi sử dụng cắm sạc, không có hiện tượng bloom xuất hiện trên những hình ảnh có nền đen sâu, khiến cho các chi tiết sáng không ảnh hưởng đến độ tối của các pixel xung quanh. Tôi đã thử tháo kính ra và đặt mắt gần vào màn hình để kiểm tra, vì kính bị trầy hoặc bẩn có thể làm cho tôi nhầm lẫn rằng màn hình bị bloom. Công nghệ Display HDR True Black thực sự là khác biệt. Mặc dù không sáng như Display HDR 1000 hoặc 600, màu đen vẫn thực sự đen, không thể phàn nàn.
Tuy nhiên, với một cấu hình có vẻ ưu tiên hơn cho các công việc văn phòng như mẫu UM5401, với APU Ryzen 5 5600H, sở hữu CPU 6 nhân và 7 đơn vị xử lý đồ họa Radeon, màn hình này chỉ làm cho việc xem video trở nên thú vị hơn và chỉnh sửa ảnh trên Lightroom Classic trở nên chân thực hơn. Tuy nhiên, với những người làm color grading trên Premiere, việc thực hiện trên chiếc này có thể sẽ gặp một số khó khăn.
Đối với tôi, như đã nói trước đó, nếu tôi được chọn, tôi sẽ chọn màn hình 4K vì có một vấn đề mà chỉ có tôi gặp phải. Vấn đề là tôi thường chia màn hình thành hai phần, một để đọc tin tức và liên lạc với đồng nghiệp, phần còn lại để viết bài. Độ phân giải 2880x1800 hơi lớn đối với tôi. Khi zoom 150%, các chi tiết trên trang web trở nên quá lớn, còn khi zoom 125% và ngồi cách màn hình 80cm, mọi thứ trở nên nhỏ nhắn. Nhấn mạnh rằng, đây là vấn đề cá nhân của tôi. Một vấn đề khác, theo thông tin từ trang web của Asus, màn hình 4K chỉ được hỗ trợ trên phiên bản trang bị chip Intel thế hệ 12.
Chất lượng build/bàn phím/touchpad
Đánh giá về chất lượng build, điểm đáng khen ngợi đầu tiên là Asus đã khắc phục được lỗi thiết kế nghiêm trọng nhất trên mẫu 13 OLED UX325, được ra mắt vào tháng 7/2020: Hệ thống tản nhiệt thổi không khí nóng ra ngoài trực tiếp vào màn hình OLED, điều này sẽ ảnh hưởng đến màn hình sau thời gian sử dụng. Cả hai phiên bản UM5400 với màn hình cảm ứng bổ sung trên touchpad, và UM5401 với bàn phím số trên touchpad, đều được trang bị các lỗ thông hơi để điều chỉnh hướng thổi gió nóng từ chip xử lý, thổi ra hai bên theo hướng truyền thống thay vì thổi trực tiếp lên màn hình. Ngoài ra, so với thế hệ Zenbook năm 2020, khe thông hơi dưới đáy cũng được mở rộng hơn. Do đó, không thể để laptop đặt trên đùi để chơi CS:GO trước khi đi ngủ nữa, vì sẽ che kín các khe thông hơi.
So với thế hệ trước, Zenbook 14X OLED UM5401 vẫn giữ được sự vững chắc trong việc xây dựng. Duy chỉ có một vị trí nhất định trên khung máy có thể uốn cong, đó là giữa bàn phím, nơi các phím H và J nằm, khi bấm xuống, chúng có cảm giác cứng hơn so với các phím khác. Ngoài ra, không có gì đáng phàn nàn, đặc biệt trên một chiếc laptop với thiết kế gọn gàng như vậy. Khi đặt lòng bàn tay và cổ tay lên hai bên của touchpad, máy không biến dạng và không phát ra tiếng kẽo kẹt từ nhựa bị nén ép.
Đối với chuột phím, tôi cảm thấy ấn tượng hơn với touchpad của Zenbook 14X OLED so với bàn phím. Không phải vì bàn phím kém chất lượng, mà vì tôi không kỳ vọng quá nhiều từ bàn phím chiclet trên laptop chạy Windows. Hành trình phím vừa đủ, có cảm giác khi nhấn và phản hồi tactile là tốt, không đòi hỏi quá nhiều như bàn phím trên desktop.
Touchpad mới là điều tôi quan tâm hơn. Điều tôi lo lắng nhất về touchpad trên laptop là độ trễ và độ trơn của bề mặt. Đối với chiếc UM5401, nói rằng touchpad mượt là một lời mô tả quá chính xác, không có gì để phàn nàn. Độ trễ khi di chuyển ngón tay qua lại, phản ánh trạng thái của con trỏ Windows trên màn hình, thật sự không đáng kể. Hơn nữa, bề mặt thủy tinh nhám vẫn giữ nguyên độ trơn, cho dù ngón tay khô, sạch hoặc nhờn dầu.
Một tính năng hữu ích khác là numpad cảm ứng tích hợp ngay trên touchpad, mà tôi phát hiện ra sau 5 ngày sử dụng. Anh em có thể kích hoạt numpad và vẫn có thể di chuyển con trỏ như bình thường, không gặp trở ngại gì trong quá trình sử dụng.
Một chi tiết mà tôi thích trên chiếc máy này là nút nguồn đã không còn đèn nữa, điều này thực sự là không cần thiết vì khi máy bật, màn hình cũng bật, không cần đèn báo thêm cho nút nguồn. Thay vào đó, việc tích hợp cảm biến vân tay vào nút nguồn là nhanh chóng và tiện lợi, ngay cả khi máy ở trạng thái tắt, chỉ cần nhấn nút nguồn là có thể truy cập vào Windows 11 ngay lập tức, không cần chạm thêm lần nữa để xác minh tài khoản.
Hiệu suất/Thời lượng pin/Tản nhiệt
Rất may mắn với tôi, máy hoạt động ổn định mà không gặp vấn đề quá nhiệt dẫn đến giảm hiệu suất hoặc ảnh hưởng đến tuổi thọ phần cứng. Thậm chí, tôi cảm thấy hơi dễ chịu hơn khi khí nóng được thổi vào tay tôi khi sử dụng chuột ở bên phải, so với việc khí nhiệt được thổi trực tiếp lên màn hình như trên Zenbook 2020.
Đối với nhu cầu viết và đọc, xem video và lướt Facebook, 6 nhân của Ryzen 5 5600H có vẻ hơi dư thừa. Tuy nhiên, khi tôi phải chỉnh sửa ảnh và xuất file JPEG từ hình ảnh RAW trên Lightroom Classic, máy mới hoạt động ở hiệu suất tối đa, thậm chí còn có phần chậm trễ. Nhưng khi chuyển ảnh JPEG sang Photoshop để chỉnh sửa tiếp, máy lại hoạt động trơn tru mà không gặp vấn đề gì.
Vấn đề thường gặp: Với độ mỏng của Zenbook, Asus đã áp dụng phương pháp hàn chip DRAM trực tiếp vào bo mạch chủ, điều này có nghĩa là người dùng phải chọn RAM ngay từ khi mua máy và không thể nâng cấp sau này. Với Windows 11, 8GB RAM cho tôi là không đủ. Tôi tin rằng nhiều người dùng sẽ gặp phải vấn đề tương tự. Để tận dụng hết tiềm năng của Ryzen 5 5600H, một con chip có thể chơi được Valorant ở tốc độ khung hình trên 100 FPS, thì 16GB RAM là điều cần thiết.
Dĩ nhiên, vẫn có các phiên bản Zenbook 14X OLED trang bị chip 5800H và 5900HX, nhưng chúng dành cho người dùng làm đồ họa. Trong khi đó, chiếc máy có giá khoảng 25 triệu Đồng này dành cho những người như tôi, chủ yếu làm việc văn phòng thay vì sáng tạo nhiều.
Với việc chỉ cần lướt web và soạn thảo văn bản, thời lượng pin của Zenbook 14X OLED với tôi là hoàn hảo. Ở độ sáng màn hình 50% trong quán cà phê, làm việc suốt 4 tiếng vẫn còn khoảng 20% pin, lướt qua các tab Edge và chỉnh sửa hình ảnh bằng Photoshop. Khi xem video, với độ sáng màn hình tương tự, tôi có thể xem được khoảng 8 tập phim trên Netflix, tương đương hơn 10 giờ. Một lần thử tính xem giải CS:GO để kiểm tra thời lượng pin thì thất bại, vì xem từ 6 giờ chiều đến khoảng 1 giờ sáng tôi đã ngủ gục. Màn hình vẫn sáng, video vẫn chạy và pin vẫn còn.
Đối tượng nào nên mua chiếc này?
Đối tượng khách hàng tiềm năng nhất để chọn Zenbook UM5401 cấu hình cơ bản chính là những người như tôi, cần một chiếc laptop chạy Windows phục vụ các công việc văn phòng cơ bản, như soạn thảo văn bản, làm bảng tính hoặc chỉnh sửa ảnh Photoshop ở mức độ trung bình. Với phần cứng đủ dùng, nếu bạn chọn bản 16GB RAM và màn hình, như đã nói, là tâm điểm của chiếc máy. Khi thỉnh thoảng xem phim hoặc nội dung HDR, kết hợp với sạc, bạn sẽ được thưởng thức những hình ảnh ấn tượng, điều mà không phải chiếc laptop dưới 30 triệu đồng nào cũng có thể làm được như Zenbook X14 OLED.
Tuy nhiên, nếu có sự lựa chọn, tôi sẽ đầu tư thêm chút tiền để nâng cấp lên 16GB RAM và chọn màn hình thông thường, vẫn là 90Hz nhưng không bị hiện tượng sạn. Hoặc nếu có thời gian chờ đợi, tôi sẽ xem xét vào tháng 9 tới, khi thế hệ Zenbook mới ra mắt có những điểm mới hay không.
Thực tế khi sử dụng, Zenbook 14X OLED đáp ứng tốt nhu cầu công việc và giải trí của tôi. Tuy nhiên, tất cả các yếu tố về hiệu năng của UM5401 đều không có nhiều đột phá so với các tiêu chuẩn đã được thiết lập trên thị trường ultrabook, trừ màn hình OLED là điểm nổi bật. Nếu không có màn hình OLED, người dùng có thể dễ dàng bị lạc hướng vào các lựa chọn khác. Trải nghiệm sử dụng khá ổn, không xuất sắc đến mức nổi bật, nhưng may mắn là màn hình OLED đã giúp Asus thu hút sự chú ý của nhiều người hơn trong việc phổ biến công nghệ này.